عوامل آتش سوزی در خانه‌های مسکونی

آتش سوزی و خسارت‌های جانی و مالی آن، امروزه یکی از چالش‌های بزرگ شهرنشینی است. سالانه چندین هزار نفر بخصوص در آتش سوزی خانه‌های مسکونی کشته می‌شوند. این در حالی است که بسیاری از عوامل شروع حریق در املاک مسکونی قابل پیشگیری هستند. با عوامل آتش سوزی در خانه‌های مسکونی و راهکارهای پیشگیرانه و ایمنی در خانه‌های مسکونی آشنا شویم. با ما همراه باشید.

پخت و پز

براساس آمار NFPA مهم‌ترین عامل آتش سوزی در خانه‌های مسکونی، پخت و پز در آشپزخانه است. این عامل در مجموع 42% از همه آتش سوزی‌ها را شامل می‌شود. شعله‌ور شدن روغن‌های خوراکی داغ در اثر حرارت دیدن بیش از اندازه، یکی از سناریو‌های معمول شروع آتش سوزی هنگام آشپزی است.

باید دقت کنیم که پنجره آشپزخانه بهتر است دارای پرده نباشد یا پرده‌های کوتاه داشته باشد. زیرا یکی از سناریوهای معمول شروع آتش سوزی، شعله ور شدن پرده‌ها است. در هنگام آشپزی، کودکان باید حداقل 1 متر از اجاق دور باشند. یک راه جذاب و خلاقانه شاید این باشد که یک حریم خطر با یک نوار چسبان با شعاع 1 متر بر روی کف زمین برای اجاق خوراک پزی در نظر بگیرید.

همچنین اگر در حیاط خود، کباب پز دارید یا قصد دارید کباب پزی خریداری کنید، بهتر است آن را حداقل با فاصله سه متری از خانه خود نصب کنید. همچنین پس از اتمام پختن کباب، کاملا آتش را خاموش کنید. این موضوع به خصوص در فصل پاییز که کف زمین ممکن است مملو از برگ‌های خشک درختان باشد، بسیار خطرناک است.

اینفوگرافی: نکات ایمنی در برابر حریق در آشپزی

فایل pdf: نکات ایمنی در برابر حریق در هنگام آتش سوزی

تجهیزات گرمایشی

تجهیزات گرمایشی قابل حمل خطر بسیار بیشتری نسبت به تجهیزات ثابت دارند. اما با این حال بهتر است آنها را حداقل 1 متر دور از وسایل اشتعال پذیر مانند مبل و پرده نصب کنید. بنابر آمار NFPA عامل حدود 15 درصد آتش سوزی خانه‌های مسکونی، ناشی از تجهیزات گرمایشی است.

راه حل دیگر برای پیشگیری از آتش ناشی از پخت و پز، شاید استفاده از اجاق‌های برقی است. این اجاق‌ها در سطح بین‌المللی به صورت وسیع مورد استفاده هستند. اما قطعا در کشور ما استفاده از این ابزار با توجه به هزینه بالاتر برق نسبت به گاز، با چالش‌هایی روبروست. همچنین در صورت حضور نداشتن بلند مدت در منزل یا رفتن به مسافرت، حتما شیر اصلی ورودی گاز واحد مسکونی را ببندید.

فایل pdf: نکات ایمنی در برابر حریق هنگام استفاده از تجهیزات گرمایشی

مشکلات ناشی از سیم کشی برق و آتش سوزی با منشا الکتریسیته

یکی از عوامل مهم آتش سوزی در خانه‌های مسکونی، جریان برق و سیم‌کشی‌های فرسوده یا غیر اصولی است. بنا بر آمار NFPA چیزی در حدود 18% از آتش سوزی خانه‌های مسکونی، منشا الکتریسیته دارند.

یکی از اتفاقات احتمالی به انفجار ناشی از شارژ بیش از حد ابزارهای الکترونیکی مانند موبایل، تبلت و لپ تاپ برمی‌گردد. این ابزارها اغلب مجهز به باتری‌های لیتیوم-یون هستند. این نوع باطری‌ها با کوچکترین نقص فنی و در صورت شارژ بیش از اندازه، ممکن است شعله‌ور شده و منفجر شوند.

پس بهتر است در موقع مناسب ابزار شارژی خود را از برق بکشید. همچنین با وجود کمترین مشکل در فرآیند شارژ یا باطری ابزار شارژی خود، حتما برای برطرف کردن آن اقدام کنید.

اتفاق دیگر می‌تواند اتصالی کردن چند سیم برق فرسوده یا لخت و تماس آنها با یکدیگر باشد. یکی از تمهیدات مناسب برای پیشگیری از این اتفاق می‌تواند این باشد که با کمک یک کارشناس فنی برق ساختمان، دوره‌های نگهداری و تعمیرات را برای سیم کشی واحد مسکونی خود در نظر بگیرید. بدین ترتیب قبل از وقوع حادثه جلوی آن را می‌گیرید.

یک اتفاق شایع دیگر نیز اتصال چند وسیله برقی پرمصرف به یک پریز به وسیله چند شاخه است. این کار باعث عبور جریان برق بیش از حد توان سیم چند شاخه شده و ممکن است باعث ذوب شدن آن و آتش سوزی شود. بهتر است ابزارهای برقی پرمصرف را بدون واسطه به پریز برق وصل کنید. همچنین بهتر است به هر پریز فقط یک وسیله برقی (پرمصرف) متصل کنید.

فایل pdf: ملاحظات ایمنی در برابر حریق ناشی از تجهیزات الکتریکی

سیگار کشیدن

یکی از عوامل آتش سوزی در خانه‌های مسکونی سیگار است. آمار NFPA می‌گوید حدود 5% از آتش سوزی‌های املاک مسکونی ناشی از سیگار کشیدن در داخل خانه است. اگر می‌خواهید سیگار بکشید بهتر است در هوای آزاد (بالکن یا پشت بام) این کار را بکنید. همچنین توصیه می‌شود در اتاق خواب هیچوقت سیگار نکشید. زیرا تمام مواد و وسایل موجود در اتاق خواب مستعد آتش سوزی هستند.

پس از اتمام سیگار کشیدن، فیلتر آن را بدون خاموش کردن کامل هرگز در سطل زبانه نیندازید. همچنین در فصل پاییز به دلیل خشک بودن زمین و وجود برگهای خشک مراقب فیلترهای نیمه خاموش سیگار خود باشید.

فایل pdf: ملاحظات ایمنی در برابر حریق برای سیگار کشیدن

شمع‌ها

NFPA می‌گوید 3% آتش سوزی‌های خانه‌های مسکونی، ناشی از عدم رعایت دستورالعمل‌های ایمنی و استفاده نادرست از شمع‌هاست. بسیاری از افراد دوست دارند برای افزودن احساس آرامش بخصوص هنگام شام خوردن یا مدیتیشن، یا استفاده از خاک معطر، از انواع شمع استفاده کنند. بهتر است نکات ایمنی زیر را جهت استفاده از شمع‌ها رعایت کنیم:

• هیچ وقت شمع‌ها را با کودکان تنها نگذاریم.
• شمع را بهتر است در اتاق خواب روشن نکنیم.
• در نزدیکی پرده‌ها و اشیاء اشتعال پذیر شمع روشن نکنیم.
• اگر می‌خواهیم منزل را ترک کنیم حتما شمع را خاموش کنیم.

یکی از راهکارهای مناسب و جایگزین، استفاده از شمع‌های برقی است. شمع‌های برقی یا با جریان مستقیم برق و یا با باطری کار می‌کنند و ایمنی بسیار بیشتری نسبت به شمع‌های کلاسیک دارند.

فایل pdf: ملاحظات ایمنی در برابر حریق هنگام استفاده از شمع‌ها

راهکارهای موثر برای پیشگیری از آتش سوزی در خانه‌های مسکونی

نصب جعبه آتش نشانی و هوزریل

مطابق بخش 5-1 الزامات آتش نشانی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران، در کلیه طبقات و فضاهای تحت تصرف، باید ایستگاه شیلنگ آتش نشانی متصل به لوله ایستاده با کلاس مناسب در نظر گرفته شود.

ابزارهای اطفای حریق جعبه و هوزریل، یکی از ابزارهای مناسب برای خاموش کردن حریق‌های کلاسA است. این کلاس حریق به آتش گرفتن جامدات (مبل، پرده، فرش و موکت و…) اختصاص دارد. الزامات آتش نشانی و خدمات ایمنی سازمان آتش نشانی می‌گوید هوزریل‌ها برای حفاظت بیشتر می‌توانند به همراه جعبه‌های آتش نشانی مورد استفاده قرار گیرند.

پیشنهاد مطالعه: ویژگی‌های یک جعبه آتش نشانی با کیفیت

در هنگام وقوع حریق، اپراتور (یکی از ساکنین ساختمان) درب جعبه را باز کرده و با آزاد کردن نازل از داخل جعبه، با کشیدن شیلنگ و باز کردن قرقره به سمت محل حریق می‌رود.

استفاده از اسپرینکلرهای اتوماتیک

اسپرینکلر اتوماتیک ابزاری برای کنترل و اطفای حریق به صورت اتوماتیک است. این ابزار در مراحل اولیه آتش سوزی، آن را کنترل کرده و در نهایت اطفا می‌کند.
براساس الزامات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی، ساختمان‌های با ارتفاع بیشتر از 23 متر باید به طور کامل تحت پوشش سیستم‌های اطفای حریق برپایه اسپرینکلر شوند.

اسپرینکلرها دارای یک جزء حساس به حرارت (شیشه‌ای یا فلزی) هستند. این عضو حساس به گونه‌ای ساخته شده است که در دمای خاصی جریان آب پشت اسپرینکلر را آزاد کرده و با پاشیدن آب روی حریق شروع به کنترل و اطفای آن می‌کند.
اسپرینکلرها هرگز با دود فعال نمی‌شوند. برخلاف تصور عموم، همه اسپرینکلرها باهم فعال نمی‌شوند. بلکه فقط نزدیک‌ترین اسپرینکلر به محل حریق فعال شده و به کنترل و اطفای حریق می‌پردازد.

پیشنهاد مطالعه: باورهای غلط در مورد سیستم اسپرینکلر آتش نشانی

آمارهای شگفت انگیزی از اسپرینکلرها و موثر بودن آنها در کنترل و اطفای حریق وجود دارد. براساس منابع معتبر بین‌المللی، 85% آتش سوزی‌ها فقط با یک اسپرینکلر کنترل و اطفا شده است. هزینه اسپرینکلرها نیز برخلاف باور عموم، هزینه‌ای معقول و مقرون به صرفه است. این هزینه شاید با موکت کردن آپارتمان شما برابر باشد!

اسپرینکلرها حتی وقتی شما در مسافرت به سر می‌برید، به صورت تمام وقت مامور تامین ایمنی حریق ساختمان شما هستند.
در نهایت اسپرینکلرها برای خاموش کردن حریق آب بسیار کمتری نسبت به سایر سامانه‌های اطفای حریق مصرف می‌کنند.

خاموش کننده‌ آتش نشانی

مطابق بخش 3 الزامات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی که به خاموش کننده‌های دستی اختصاص دارد، در هر طبقه از انواع ساختمان‌ها باید حداقل یک خاموش کننده آتش نشانی یا کپسول آتش نشانی قرار داده شود. خاموش کننده‌ها انواع مختلفی دارند. مثلا خاموش کننده ABC آریا کوپلینگ می‌تواند برای سه کلاس حریق A ، B و C مورد استفاده قرار گیرد.

پیشنهاد مطالعه: یک خاموش کننده آتش نشانی با کیفیت چه ویژگی‌هایی دارد؟

پس هنگامی که حریق از نوع B یا C باشد، شما نمی‌توانید از هوزریل‌ها استفاده کنید بلکه با استفاده از کپسول آتش نشانی ABC می‌توانید به راحتی حریق را در لحظات اول خاموش کنید.